Ένας εισαγωγικός οδηγός για το πιο παρεξηγημένο πολιτικό κίνημα στην ιστορία

Του CHRIS DODGE

"Σε κυβερνούν σημαίνει σε επιτηρούν, σε εποπτεύουν, σε χαφιεδίζουν, σε νομοθετούν, σε ρυθμίζουν, σε περιχαρακώνουν, σε διαπαιδεγωγούν, σου κάνουν κατήχηση, σε ελέγχουν, σε κοστολογούν, σε αποτιμούν, σε μετρούν, σε διοικούν όντα που δεν έχουν ούτε το δικαίωμα, ούτε τη γνώση, ούτε την αρετή γι' αυτό."
—Πιέρ-Ζοζέφ Προυντόν

Υπάρχει ένας αναρχικός σε όλους μας. Βαθιά μέσα μας λαχταρούμε να είμαστε απαλλαγμένοι από τους περιορισμούς που επιβάλλονται, να επαναστατήσουμε ενάντια στην εξουσία, να αναπτυσσόμαστε, και να ζήσουμε πιο ολοκληρωμένα. Τα ΜΜΕ μας είχαν κάνει να πιστεύουμε ότι ο “αναρχισμός" είναι κάτι απειλητικό, χαοτικό—το έργο ανθρώπων που φορούν μαύρα μαντήλια και ρίχνουν βόμβες. Αλλά ξέρουμε καλύτερα.

Ο αναρχισμός είναι μια θεωρία, πρακτική, και ένα κίνημα ανθρώπων που πιστεύουν στον αυτο-καθορισμό. Ως τέτοιος, οι ιστορικές του ρίζες είναι όχι μόνο παγκόσμιες αλλά και διαχρονικές, που παραπέμπουν στο αδέσμευτο ανθρώπινο πνεύμα αυτό καθαυτό. Σε αυτή τη χαλαρή έννοια, ποιητές όπως ο Ουώλτ Ουίτμαν αποτελούν μέρος αυτής της παράδοσης ("Ξεβιδώστε τις κλειδαριές από τις πόρτες!"), όπως τα παιδιά, οι γυμνιστές, και οι δημιουργοί λογοπαίγνιων.

Μια σοβαρή αναρχική φιλοσοφία αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα στο μυαλό και στα γραπτά του Γάλλου δημοσιογράφου Πιέρ-Ζοζέφ Προυντόν, του Ρώσου συγγραφέα Μιχαήλ Μπακούνιν, του Ρώσου γεωγράφου Πέτρου Κροπότκιν, και άλλων. Μοιραζόμενοι μια αντιπάθεια για την κυβέρνηση και τον κάθε είδους εξαναγκασμό, εξέφρασαν τη διαφωνία τους για το πώς να τα καταργήσουν και να ζήσουν χωρίς αυτά. Ο "Φανατικός εραστής της ελευθερίας", ο Μπακούνιν υποστήριξε την τέλεια εξέγερση και το σχηματισμό εργατικών ομοσπονδιών, ενώ ο Κροπότκιν επικεντρώθηκε στην προώθηση των ιδεωδών του αλτρουισμού, της αλληλεγγύης και της αλληλοβοήθειας. Τα έργα τους—και εκείνα του Γερμανού φιλόσοφου Μαξ Στίρνερ και του Ιταλού αγκιτάτορα Ερρίκο Μαλατέστα—βοήθησαν να σχηματίσουν τη βάση για την πολιτική οργάνωση τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Βόρεια Αμερική. Καθ' όλη την έκταση της Ισπανίας, αυτο-προσδιορισμένοι αναρχικοί κολεκτιβοποίησαν αγροκτήματα και εργοστάσια κατά τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες το κίνημα της οκτάωρης εργάσιμης ημέρας ενισχύθηκε από αναρχικούς που έδωσαν τη ζωή τους για την υπόθεση.

Ένας από τους πιο εξέχοντες αναρχικούς της Αμερικής ήταν η Έμμα Γκόλντμαν, μια Εβραία ριζοσπαστική μετανάστρια που φημιζόταν για την αντίθεσή της στην επίσημη πολιτική ορθοδοξία ("Αν δεν μπορώ να χορέψω δεν θέλω να είμαι μέρος της επανάστασής σας" είναι μια συχνή παράφραση των απόψεών της) καθώς και για τη διά βίου αφοσίωσή της στη δικαιοσύνη. Η αυτοβιογραφία τηςΖώντας τη Ζωή Μου είναι ένα πολύχρωμο πορτρέτο της αναρχικής δραστηριότητας της εποχής. Η Γκόλντμαν διέσχισε τη χώρα σε πολυάριθμες περιοδείες και διαλέξεις, μαζί με τον Αλεξάντερ Μπέργκμαν, δημοσιεύοντας το ισχυρό περιοδικό Μητέρα Γη(1906-17) και σημαντικά βιβλία από συγγραφείς όπως η γεννημένη στο Μίτσιγκαν Voltairine de Cleyre. Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ωστόσο, καινούργιοι μεταναστευτικοί νόμοι απέκλεισταν "τους αναρχικούς, ή τα πρόσωπα που πιστεύουν ή υποστηρίζουν την ανατροπή... της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών," και αυτή και ο Μπέργκμαν απελάθηκαν πίσω στη Ρωσία το 1919. Μεγάλωσε απογοητευμένη από το Σοβιετικό πείραμα, και μετανάστευσε στο Τορόντο, όπου και πέθανε το 1940.

Εν μέσω του καταπιεστικού πολιτικού κλίματος μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Ιταλοί μετανάστες αναρχικοί Nικόλα Σάκκο και Mπαρτολομέο Bαντσέτι συνελήφθησαν με αβάσιμες κατηγορίες για δολοφονία το 1920. Πριν αμφότεροι εκτελεστούν το 1927, ο Bαντσέτι έγραψε σε έναν υποστηρικτή, "πιστεύω ότι λίγος περισσότερος εθελοντισμός, και λίγη λιγότερη μοιρολατρία, σε ό,τι αφορά τις ανθρώπινες δυνάμεις και δυνατότητες, θα ήταν πιο ευεργετικό για όλους."

Έκτοτε τα λόγια της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας φαίνεται να ξεχάστηκαν: "Όταν όμως μια μακρά σειρά καταχρήσεων και σφετερισμών, συνεχώς με τον ίδιο σκοπό, μαρτυρά πλεκτάνη υποταγής [του λαού] στον απόλυτο Δεσποτισμό, είναι δικαίωμά του, είναι καθήκον του, να αποτινάξει τέτοια κυβέρνηση." Ναι, ο Τόμας Τζέφερσον δεν ήταν μόνο ένας επαναστάτης, αλλά ένας κρυπτο-αναρχικός. “Αν έμενε σε μένα να αποφασίσω αν θα έπρεπε να έχουμε μια κυβέρνηση χωρίς εφημερίδες ή εφημερίδες χωρίς κυβέρνηση," έγραψε, "δεν θα δίσταζα ούτε μια στιγμή να προτιμήσω το τελευταίο."

Παρά τις προσπάθειες να ξεριζώσει τόσο την καταστολή όσο και τη γελοιοποίηση, η αναρχική ορμή είναι ζωντανή σήμερα, όχι μόνο σε μια σειρά από αληθινά αντι-εξουσιαστικά περιοδικά, εφημερίδες, καθώς και zines, αλλά και στο πνεύμα του πραγματικού εθελοντισμού θεμελιωμένο μεταξύ των αναρχιζόντων εγχειρημάτων όπως τα εναλλακτικά infoshops, τις ακτιβιστικές ομάδες Φαγητό Όχι Βόμβες, και στα ελευθεριακά σχολεία όπως το Σάμερχιλ στην Αγγλία. Μια νέα γενιά νεαρών ακτιβιστών βρίσκει τώρα το θάρρος να δράσει σαν να είναι το μεγαλύτερο αγαθό η ελευθερία μάλλον παρά ο αγώνας για τη διεκδίκηση των ιδεών τους πάνω σε άλλους. Άνθρωποι που δεν ονομάζονται καν αναρχικοί κρατούν την παράδοση ζωντανή τολμώντας να πιστεύουν ότι οι άνθρωποι, όχι οι εξαναγκαστικοί θεσμοί, είναι οι πιο ικανοί στην οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου.